Bron: Universiteit Utrecht
De game-industrie heeft een flinke ecologische afdruk. Toch kan juist de virtuele wereld een opzienbarende bijdrage leveren aan een duurzamere planeet. Want wat je in een game ervaart, kan je bewustzijn namelijk diep raken en blijvend veranderen.
“Groene games en andere immersieve ervaringen zoals virtual reality, waarin je wordt ondergedompeld in een andere wereld, zijn krachtige middelen om klimaatbewustzijn en actie te stimuleren”, zegt mediaspecialist Joost Raessens van de Universiteit Utrecht.
Raessens onderzocht de afgelopen jaren het snel groeiende aanbod groene media. Hij ziet dat steeds meer games milieuthema’s omarmen. In The Sims 4 moeten spelers hun virtuele wereld duurzamer maken. Het spel Wijk & Water Battle daagt buurtbewoners uit om met zo min mogelijk watergebruik de overwinning te behalen.
“Via slimme beloningssystemen leren zulke games miljoenen mensen verantwoordelijkheid te nemen voor de wereld buiten het scherm,” vertelt Raessens. Hij onderzoekt hoe een visuele ervaring iemand kan verleiden tot ander gedrag en een frisse blik op de wereld. “Het is belangrijk te begrijpen welke elementen een groene game zowel effectief als leuk maken. Zo kunnen we ontwikkelaars helpen duurzaamheid te verweven in de spelervaring.”
Het VR-project SpaceBuzz laat volgens Raessens zien hoe effectief dit kan zijn. Meer dan honderdveertigduizend kinderen stapten in de rol van astronaut om het zogenoemde ‘overview effect’ te ervaren. “Dat is het overweldigende gevoel van ontzag dat astronauten beschrijven als ze de aarde vanuit de ruimte zien. Die ervaring is zo krachtig dat ze daarna vaak gemotiveerd zijn om de planeet te beschermen”, vertelt Raessens. “SpaceBuzz probeert kinderen datzelfde perspectief te geven.”
Voor vertrek volgen leerlingen een korte astronautentraining. Daarna stappen ze in een ruim vijftien meter lange raketsimulator uitgerust met VR-headsets. Onder begeleiding van een virtuele ESA-astronaut André Kuipers cirkelen ze om de aarde. Ze zien haar schoonheid, maar ervaren ook haar kwetsbaarheid: smeltende ijskappen, ontbossing, vervuiling. “Op een gegeven moment zien ze de aarde opkomen boven de maan, net als de Apollo 8-crew in 1968. Terug op aarde praten ze over wat die ervaring met hen doet en bedenken ze uitvindingen om milieuproblemen aan te pakken.”
Onderzoek van de Universiteit van Tilburg laat zien dat deze aanpak werkt. Kinderen voelen ontzag, verbondenheid en compassie. “Het helpt hen de aarde te zien als een kwetsbaar, onderling verbonden systeem en vergroot hun bereidheid om iets te doen voor het klimaat,” zegt Raessens.
Wat SpaceBuzz volgens Raessens vooral zo krachtig maakt is de combinatie van voorbereiding en verwerking. “De training en het verhaal dat de leerlingen voorbereidt op de ervaring, en de reflectie en discussie achteraf waarmee ze hun emotie omzetten in concrete ideeën voor actie. Die structuur is cruciaal, zowel voor VR als voor games.”
Raessens werkt samen met de Sustainable Games Alliance aan een rekeninstrument om de CO2-voetafdruk van games inzichtelijk te maken. Daarmee willen ze beleidsadvies geven aan de EU over duurzaam gamedesign. “Als we grote studio’s als Sony of Microsoft kunnen helpen om zelfs maar een klein groen idee te integreren in een game die door miljoenen mensen wordt gespeeld,” zegt hij, “dan kan dat echt een verschil maken voor de planeet.”
Zo werkt de Universiteit Utrecht aan een gezonde planeet.